به گزارش معاون پژوهش مدرسه علمیه حضرت زینب کبری (سلام الله علیها)،درابتدای کرسی گروه ارائه دهنده بحث، درباره عدم تساوی حقوق زن و مرد در اسلام توضیح داد و چنین بیان کرد:
باتوجه به اینکه اسلام دین کاملی است باید عدالت را درهمه امور رعایت کند مخصوصا درباره حقوق خانواده وزن ومرد، ولی می بینیم که عملا اسلام بین مرد و زن تبعیض قائل شده است وزنان از ارزش واهمیت کمتری نسبت به مردان برخوردارند یکی ازمصداقهایی که می توان بیان کرد مساله ازدواج است که پسران برای ازدواج نیازی به اجازه پدر ندارند ولی دختران دارای چنین حقی نیستند درحالیکه گاهی پدران به بهانه های واهی و مادی مانع ازدواج دختران می شوندودرعصرما دختران به بلوغ اجتماعی رسیده اند ومی توانند برای خودشان انتخاب درستی داشته باشند
یکی دیگر ازتبعیض هایی که اسلام بین زن ومرد قرار داده حق طلاق است که به مرد داده شده درصورتی که زن ومرد هر دو عاقل وبالغ هستند و می توانند تصمیم گیرنده باشند پس باید حقوق مساوی داشته باشند وهمین مسئله وسیله ای برای سوء استفاده برخی مردان شده است شاید مردی بدون دلیل بخواهد زنش را طلاق دهدویا او را تحت فشار قرار دهد تا به طلاق راضی شود واین با عدالت محوری اسلام منافات دارد.
مورد دیگری که می توان بیان کرد مسئله دیه و ارث زن است که اسلام آن را نصف مرد قرار داده است وهمین مسئله نشان دهنده ارزش پایینتر زن دراسلام است درحالیکه براساس آموزه های دین زن ومرد از یک جنس آفریده شده اند پس چرا باید حقوق مساوی برایشان درنظر گرفته نشود؟
گروه مخالف درپاسخ گروه ارائه دهنده به موارد زیر اشاره کرد:
«باتوجه به اینکه همه ما اعتقاد داریم دین اسلام دین کاملی است وبهترین وجامع ترین برنامه هارا برای کسب سعادت درزندگی آورده است و هیچ کدام ازدستورات وتوصیه ها بدون حکمت ودلیل نیست پس باید حکمت های آنرا متوجه شویم تا دچار قضاوت های عجولانه وسطحی نگردیم ، دربحث عدالت درحقوق بین زن ومرد که هردو موجودی از مخلوقات خداوند هستند و هر دو در داشتن انسانیت مشترک هستند امّا در عین حال تفاوت هایی (ازنظرجسمی وروحی) نیز دارند. عدالت در حقوق زن و مرد از جنبه های مختلف قابل بحث و بررسی است و منشاء تفاوت در حقوق زن و مرد تفاوت های طبیعی آن هاست و این تفاوت ها نه تنها تبعیض آمیز نیست بلکه بر مبنای عدالت پی ریزی شده است.
تفاوت زن و مرد در دو بعد جسم و روح غیر قابل انکار و اغماض است. امّا این تفاوت ها هرگز به معنی کم ارزش بودن یکی و برتری دیگری نمی باشد.
خداوند حکیم کاری را بدون هدف و غرض انجام نمی دهد و آفرینش هر موجودی برای هدف خاصی است. برای این که هر کدام از دو جنس زن و مرد به هدف خود که رسیدن به کمال است دست یابند، برای هرکدام از این دو جنس وظایف و حقوقی خاص مشخص شده است.
از ایة 32 سورة زخرف در رابطه با علت تفاوت موجودات چنین استفاده می شود که: اولاً باید زندگی به احسن وجه اداره شود و ثانیاً تا تسخیر متقابل بین موجودات محقق نشود و هماهنگی بین آحاد و طبقات متفاوت ایجاد نگردد نظام به احسن وجه اداره نمی شود.
راز تفاوت بین زن و مرد نیز از این قاعده مستثنی نیست. از آن جا که استحکام و دوام خانواده از مهم ترین اهداف عالیة اسلام است، تفاوت بین زن و مرد باعث رونق یافتن زندگی مشترک و جاذبة طرفینی بین آن دو است
بین مرد و زن تساوی برقرار است ولی تشابه نیست.خلقت زن و مرد به گونه ای است که مشابه یکدیگرنیستند.بنابراین حقوق شان هم مشابه نیست.اسلام بطور مساوی بین زن و مرد، حقوقی قائل شده است ولی حق ها شبیه هم نیستند چون برای حفظ نظام بشر باید تفاوت هایی بین مخلوقات باشد ، ولی حتی مثقالی به مخلوقی ظلم نشده است.
اگر زن دارای جسم و جان و خلق و خوی مردانه بود محال بود بتواند مرد را به خدمت خود وادارد و مرد را شیفتة وصال خود نماید و اگر مرد همان صفات جسمی و روانی زن را می داشت ممکن نبود زن او را قهرمان زندگی خود حساب کند و عالی ترین هنر خود را تسخیر قلب او به حساب آورد.
«وَ مِنْ ایاتِهِ أَنْ خَلَقَ لَکُمْ مِنْ أَنْفُسِکُمْ أَزْواجاً لِتَسْکُنُوا إِلَیها وَ جَعَلَ بَینَکُمْ مَوَدَّةً وَ رَحْمَةً؛([32]) و از نشانه های او این که همسرانی از جنس خودتان برای شما آفرید تا در کنار آنان آرامش یابید و در میانتان مودّت و محبت قرار داد.
خانواده کانون محبت و دوستی است و این امر جز با عمل کردن هر یک از دو جنس زن و مرد به وظایف خود، که بر خاسته از طبیعت آن ها است محقق نمی شود
اسلام حقوق همة انسان ها را، از هر نژاد و رنگ و جنسی باشند، در نیازهای مشترک یکسان قرار داده است؛ امّا از آن جا که حقوق در اسلام بر اساس مصالح و مفاسد و چگونگی طبیعت و خلقت انسانی است، تنوع در حقوق نیز مشاهده می گردد. حقوق زن و مرد نیز از این قاعده مستثنی نیست؛ زن و مرد از آن جهت که با هم شباهت دارند حقوق مشابه و یکسانی دارند، امّا از آن جهت که در جسم و روحیات باهم تفاوت طبیعی دارند ( که به مقتضای آن طبیعت نیز وظایف متفاوتی بر عهده ی آن ها گذاشته است)، حقوق مختلف متناسبی نیز برای آن ها قرار داده شده است
بنابراین، علت تمام تفاوت های حقوقی این دو جنس را باید در همین تفاوت های طبیعی و فطری و تفاوت وظایف، جستجو کرد.
درپایان کرسی خانم قوچانی تصریح کرد:
باید به این نکته نیز توجه کرد که تفاوت و تنوع در حقوق همیشه ملازم با بی عدالتی نیست و ممکن است حقوق های مختلف و متنوع و در عین حال متعادلی وجود داشته باشد؛ یعنی در عین این که حقوق افراد ظاهرش باهم متفاوت است امّا با توجه به مجموعة حقوق و وظایف و کسر و انکسار آنها برابری حاصل شود
